Σάββατο 19 Φεβρουαρίου 2011

Πτωση

Μηπως γραφω απο αγαπη για τους ανθρωπους??Οχι!Γραφω επειδη θελω να παρασχω στις σκεψεις μου μια υπαρξη μεσα στον κοσμο...(Γιοχαν Κασπαρ Σμιντ)

Ξυπνας το πρωι τρεμοντας μετα απο ενα φρικτο ονειρο τοσο αληθινο που ακουμπας τον εαυτο σου για να βεβαιωθεις αν οντως εισαι ξυπνιος.Ριχνεις παγωμενο νερο στο προσωπο σου και κοιταζεσαι στον καθρεφτη για λιγα δευτερολεπτα.Ισως κλασματα του δευτερολεπτου,ικανα ομως να σε πεισουν οτι εισαι ζωντανος!Μαλλον εχεις χασεις το μαθημα που εδινες για αλλη μια φορα και αναρωτιεσαι κατα ποσο στην πραγματικοτητα σε απασχολει.Βαζεις βιταμινη σε ενα ποτηρι,στριβεις ενα τσιγαρο και ρουφας τοσο δυνατα που ζαλιζεσαι και βριζεις ασταματητα.Κοιταζεις τα παπουτσια σου,βρομικα και μεσα στις λασπες,τα χαζευεις πολυ ωρα διπλα στα ποδια σου και ξερεις οτι αν τα φορεσεις,θα τα ξαναβγαλεις το βραδυ παλι με σκοπο να τα ξαναχαζεψεις την επομενη μερα,την ιδια ωρα,με το ιδιο τσιγαρο στο στομα...Θυμασαι τις μαλακιες που ειπες το προηγουμενο βραδυ(αληθεια,τοσο ιδιο με ολα τα αλλα)και υποσχεσαι να μην τις ξαναπεις ποτε στη ζωη σου αν και ξερεις οτι θα το κανεις με την πρωτη ευκαιρια.Σου φαινονται ολα τοσο ιδια οπως το ταβανι που αντικριζεις καθως ανοιγεις τα ματια σου και σπαζεσαι οταν στο κινητο σου το μονο μυνημα ειναι μια γαμημενη αναφορα ή μια αναπαντητη κλιση απο καποιον βλαμμενο.Το τασακι που σου χει αγορασει η μανα σου για αλλη μια φορα ειναι φισκα και σου βαζει σκεψεις να μην ξαναβαλεις στο στομα σου το κολοπραμα,καθως σβηνεις ακομα ενα μεσα στην απαισια μαζα απο γοπες και σταχτες.Σημερα θες να μεινεις μονος σου,να μην δεις κανεναν,ορκιζεσαι οτι δε θα σηκωσεις κανενα τηλεφωνο κι ομως ξερεις οτι αυτο ειναι αποτελεσμα των πρωινων σου νευρων!Θες να κανεις κατι διαφορετικο χωρις να ξερεις τι....Ισως να φυγεις μακρια,να κανεις ερωτικη εξομολογηση σε μια γκομενα που δε γουσταρεις καθολου,να βγεις το βραδυ με τυπους που μισεις και να τους συχαινεσαι καθως τους ακους να μιλανε με τις ωρες,να βαλεις το χερι σου στη πριζα ή να φας το φαι της σκυλας σου.Και να το φας λεμαργα οπως αυτη,χωνοντας τη μουρη στο μπολ μεχρι τα αυτια!Κατοπιν ορκιζεσαι μεσα σου οτι θα μισισεις οσους αγαπας γιατι ξερεις οτι κατα βαθος τους εκμεταλευσαι!Τους εκμεταλευσαι για να μπορεις να αγαπας!Για να μπορεις να νιωθεις ανθρωπος που και που....
   Μια βροχερη μερα βγαινεις γυμνος απο το σπιτι και αρχιζεις να τρεχεις με ολη σου τη δυναμη.Με ολο σου το ειναι.Τρεχεις και σε κοιτανε ολοι.Γυναικες,παιδια,γεροι,αλλα δεν σε νοιαζει καθολου.Δε σε νοιαζει η βροχη ουτε τα ποδια σου που πονανε.Τωρα εισαι ξενος μεσα στον κοσμος τους.Περπατας παραλληλα αλλα τοσο μακρια τους.Ξερεις οτι καπνιζεις και δεν θα αντεξεις πολυ αλλα αυτο λιγο σε ενδιαφερει.Ορκιζεσαι να μην σταματησεις αν πρωτα δε καταρευσεις.Αν δε εισαι σιγουρος οτι ισως πεθανεις στο δρομο.Ειναι ολα τοσο ομορφα καθως το νερο κυλαει διπλα απο τα ματια σου και γυρω σου ειναι ολοι τοσο τρομαγμενοι και γελιοι ταυτοχρονα.Για πρωτη φορα νιωθεις αληθινα ελευθερος.Πατας πανω σε ασφαλτο,χωματα,χορτα,ξυλα και βρομικους παγους καθως τρεχεις ατακτα...
  Σε περνουν απο πισω δυο τρεις της δημοσιας ταξης και καποιοι ησυχοι πολιτες,ηρωες του γλυκου νερου.Εσυ παντα τους φοβοσουν ομως σημερα τους εχεις παντελως γραμμενους!Τους βγαζεις τη γλωσσα που ποτε δεν τολμησες.
Οι φυσαλιδες των πνευμονων σου φουσκωνουν τοσο που σκανε,χιλιαδες φυσαλιδες με αιμα εκτοξευονται ατσαλα.Σκεφτεσαι τι εκρηξη εγινε μεσα σου εκεινη τη στιγμη.Ο ρυθμος σου χαλαρωνει απειλιτικα καθως κανεις τα τελευταια σου βηματα και τα ποδια σου τρεμουν.Σε λιγο θα σε φτασουν και ο κοσμος θα μαζευτει τριγυρω σου περιεργος οπλισμενος με βλεμματα κατηγοριας και αποριας.Ενα-δυο βηματα και σωριαζεσαι κατω σαν να ησουν τα δεκαπλασια κιλα.Το κεφαλι σου τρανταζεται στο εδαφος αλλα εσυ δεν νιωθεις τον πονο στο προσωπο σου απο την πτωση.Δεν αισθανεσαι ουτε κρυο ουτε ακους τιποτα.Δεν σε φοβιζει το κοκκινο χρωμα που περνει το οπτικο σου πεδιο.Χαμογελας τοσο πλατια οσο δεν εχεις χαμογελασει ποτε αλλωτε.Ισως οταν ησουνα μικρος.Κοιταζεις μπροστα σου οριζοντια.Ακους μονο την καρδια σου να χτυπαει τοσο δυνατα και αργα ταυτοχρονα.Ακους μονον αυτην.Τιποτα αλλο...!!

YΣ:ΔΕΝ ΕΧΕΙ!ΤΕΛΟΣ

Παρασκευή 4 Φεβρουαρίου 2011

errico malatesta (Το ζητημα του ερωτα)

Το ζητημα του ερωτα ειναι το πρωτο κεφαλαιο απο το βιβλιο του Ε.Μαλατεστα <<προς μια ελευθερη κοινωνια>> .Το παραθετω με το σκεπτικο οτι λιγο πολυ αφορα ολους και σιγουρα αποτελει ενα ριζοσπαστικο κειμενο τοσο για την εποχη του οσο και για σημερα χωρις να χανει την ανθρωπινη διασταση του.Θετει τοσο το ζητημα της οικογενειας οσο και των ανθρωπινων παθων.Γενικα ολο το βιβλιο ειναι αξιολογο.abalos

 Κατ' αρχάς, μπορεί να φανεί περίεργο το ότι το ζή­ τημα του έρωτα, καθώς και όλα τα συναφή με αυτό, απασχολεί τόσο πολύ έναν μεγάλο αριθμό ανδρών και γυναικών, την στιγμή που υπάρχουν άλλα προβλήματα πιο επείγοντα, αν όχι πιο σημαντικά, τα οποία θα έπρεπε να συγκεντρώνουν όλη την προσοχή και όλη την ενεργητικότητα εκείνων, οι οποίοι αναζητούν τρό­ πους προκειμένου να θεραπεύσουν τα δεινά τα οποία ταλανίζουν την ανθρωπότητα.  

Καθημερινά συναντάμε ανθρώπους που συνθλίβο­ νται υπό το βάρος των θεσμών της εποχής μας· ανθρώ­ πους υποχρεωμένους να διατρέφονται άσχημα- ανθρώ­ πους που ανά πάσα στιγμή κινδυνεύουν να βυθισθούν στην έσχατη εξαθλίωση, επειδή δεν έχουν εργασία ή εξ αιτίας κάποιας αρρώστιας· ανθρώπους που αδυνατούν να θρέψουν σωστά τα παιδιά τους, τα οποία συχνά πε­ θαίνουν στερούμενα ακόμη και τις πλέον απαραίτητες φροντίδες- ανθρώπους που στερούνται τα ευεργετή­ ματα και τις απολαύσεις των τεχνών και των επιστη­ μών ανθρώπους καταδικασμένους να περάσουν όλη τους την ζωή χωρίς να μπορούν ούτε μια μέρα να είναι αφέντες του εαυτού τους, πάντοτε εξαρτημένους από τα αφεντικά ή την αστυνομία· ανθρώπους για τους οποί­ ους το δικαίωμα να έχουν οικογένεια δεν είναι παρά
μια αιματοβαμμένη φάρσα. Οι άνθρωποι αυτοί, ωστόσο, δεν θα αποδεχθούν τα μέσα που τους προτεί­ νουμε για να απαλλαγούν από την πολιτική και οικονο­ μική σκλαβιά, εάν προηγουμένως δεν μπορέσουμε να τους εξηγήσουμε με ποιόν τρόπο, μέσα σε μια ελευθε- ριακή κοινωνία, θα μπορέσει να ικανοποιηθεί η ερω­ τική ανάγκη και πώς εμείς αντιλαμβανόμαστε την οργάνωση της οικογένειας.

Και, φυσικά, αυτή η ανησυχία εντείνεται και οδηγεί στην παραμέληση -συχνά δε- ακόμη και στην περι­ φρόνηση των υπολοίπων προβλημάτων, ιδιαίτερα από άτομα τα οποία έχουν επιλύσει το πρόβλημα της πείνας και βρίσκονται στην φυσιολογική κατάσταση να μπο­ ρούν να ικανοποιούν τις πλέον επιτακτικές ανάγκες τους, εφ' όσον ζουν σε ένα περιβάλλον σχετικής ευμά­ ρειας.
Αυτό το γεγονός εξηγείται, εάν λάβει κανείς υπ' όψιν τον τεράστιο ρόλο που παίζει ο έρωτας στην ηθική και υλική ζωή του ανθρώπου, δεδομένου ότι η εστία, η οικογένεια, είναι ο χώρος στον οποίο ο άνδρας και η γυναίκα περνούν το μεγαλύτερο και καλύτερο μέρος της ζωής τους. Εξηγείται επίσης από μια τάση προς το ιδανικό, η οποία διαποτίζει το ανθρώπινο πνεύμα από την στιγμή που αυτό αποκτά αυτοσυνείδηση.
Όσο οι άνθρωποι θα υποφέρουν, χωρίς να συνειδη­ τοποιούν τα βάσανα τους, χωρίς να προσπαθούν να απαλλαγούν από αυτά, χωρίς να επαναστατούν, θα
ζουν όπως τα κτήνη που δέχονται την ζωή όπως την βρίσκουν. Από την στιγμή όμως που αρχίζουν να σκέπτονται και να κατανοούν ότι τα βάσανα τους δεν οφείλονται σε κάποιες ανυπέρβλητες φυσικές αντιξοότητες, αλλά σε ανθρώπινες αιτίες, τις οποίες οι άνδρες και οι γυναί­ κες μπορούν να εξαλείψουν, αισθάνονται συνακόλουθα την αναγκαιότητα μιας τελειοποίησης, και θέλουν - αυτό είναι, τουλάχιστον, το ιδανικό τους- να απολαύ­ σουν τα αγαθά μιας κοινωνίας στην οποία θα βασιλεύει η απόλυτη αρμονία και στην οποία ο πόνος θα έχει εντελώς και για πάντα εξαλειφθεί.

Αυτή η τάση είναι πολύ χρήσιμη, εφ' όσον μάς ωθεί να βαδίσουμε προς τα εμπρός. Μπορεί, ωστόσο, να αποδειχθεί επιζήμια, εάν, υπό το πρόσχημα ότι κανείς δεν μπορεί να φθάσει στην τελειότητα και ότι είναι αδύνατον να εξαλειφθούν όλοι οι κίνδυνοι και όλα τα ελαττώματα, μάς ωθεί να παραμελούμε όλα όσα θα μπορούσαμε να κάνουμε, συνεχίζοντας να ζούμε όπως μέχρι τώρα.
Τώρα, λοιπόν, και ας το πούμε ευθέως, δεν διαθέ­ τουμε καμία λύση για να αντιμετωπίσουμε τα βάσανα που προέρχονται από τον έρωτα, εφ' όσον αυτά δεν μπορούν να εξαλειφθούν με κοινωνικές μεταρρυθμί­ σεις, ούτε καν με μια αλλαγή των συνηθειών μας. Τα βάσανα αυτά είναι ήδη προκαθορισμένα από κάποια βαθιά αισθήματα, θα μπορούσαμε να πούμε έμφυτα,
του ανθρώπου, και μεταβάλλονται, όποτε μεταβάλλο­ νται, μόνο μέσω μιας βραδείας εξέλιξης και κατά τρόπο που δεν είμαστε σε θέση να προβλέψουμε.

Θέλουμε την ελευθερία. Θέλουμε οι άνδρες και οι γυναίκες να μπορούν να ερωτεύονται και να ενώνονται ελεύθερα, χωρίς άλλο κίνητρο εκτός από τον έρωτα, χωρίς καμία νομική, οικονομική και φυσική βία.
Η ελευθερία όμως, έστω και αν είναι η μοναδική λύση που μπορούμε και οφείλουμε να προτείνουμε, δεν επιλύει ριζικά το πρόβλημα, δεδομένου ότι για να ικα­ νοποιηθεί ο έρωτας έχει ανάγκη από την συμφωνία δύο ελευθεριών, οι οποίες συχνά δεν εναρμονίζονται διό­ λου, και ότι η ελευθερία να κάνει κανείς ό,τι θέλει, δεν είναι παρά μια φράση κενή νοήματος, όταν κάποιος δεν μπορεί να θέλει κάτι.
Είναι πολύ εύκολο να πούμε: όταν ένας άνδρας και μια γυναίκα ερωτεύονται, ενώνονται, ενώ χωρίζουν όταν πάψουν να είναι ερωτευμένοι. Για να μπορέσει, ωστόσο, αυτή η αρχή να μετατραπεί σε πάγιο και γε­ νικό κανόνα της ευτυχίας, θα πρέπει να ερωτεύονται και να παύουν να είναι ερωτευμένοι και οι δύο ταυτο­ χρόνως. Και αν κάποιος αγαπά χωρίς να αγαπιέται; Και αν κάποιος εξακολουθεί να αγαπά, ενώ ο άλλος δεν τον αγαπά πλέον και προσπαθεί να ικανοποιήσει κάποιο καινούργιο πάθος; Και αν κάποιος αγαπά ταυτοχρόνως περισσότερα τού ενός άτομα, τα οποία δεν μπορούν να συμβιβασθούν με μια τέτοια κατάσταση;
«Είμαι άσχημος», έλεγε κάποτε ένας φίλος. «Τί θα κάνω αν καμία δεν θέλει να μ' ερωτευθεί;» Όσο αστεία και αν ακούγεται μια τέτοια ερώτηση, δεν μπορεί κα­ νείς να μην διακρίνει πίσω από αυτά τα λόγια κάποιες πραγματικές τραγωδίες.

Και κάποιος άλλος, ο οποίος αντιμετώπιζε το ίδιο πρόβλημα, μάς έλεγε: «Για την ώρα, όταν δεν μου προσφέρεται ο έρωτας, τον αγοράζω, έστω και αν είμαι αναγκασμένος να κάνω αιματηρές οικονομίες για να τα φέρω βόλτα. Τί θ' απογίνω, όταν δεν θα υπάρχουν κοι­ νές γυναίκες;» Το ερώτημα είναι φρικτό, εφ' όσον απο­ καλύπτει την επιθυμία να υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι να εξωθούνται από την πείνα στην πορνεία. Είναι φρικτό, αλλά και συνάμα ...τρομερά ανθρώπινο.
Ορισμένοι ισχυρίζονται πως το φάρμακο θα μπο­ ρούσε να βρεθεί στην οριστική κατάργηση της οικογέ­ νειας· στην κατάργηση τού, λίγο-πολύ, μόνιμου σεξουαλικού ζεύγους, καθιστώντας έτσι τον έρωτα μια απλή φυσική πράξη, ή, καλύτερα, μεταμορφώνοντας τον -μέσω της σεξουαλικής ένωσης- σε ένα αίσθημα παρόμοιο με την φιλία, που θα αναγνωρίζει το δικαίω­ μα στις πολυγαμικές σχέσεις, στην ποικιλία, στην δια­ τήρηση πολλών ερωτικών δεσμών ταυτοχρόνως. Και τα παιδιά; ...Παιδιά όλων. Μπορεί, λοιπόν, να καταργηθεί η οικογένεια; Θα πρέπει να ευχόμαστε κάτι τέτοιο; Πρώτα απ' όλα, θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι, παρά το καθεστώς της καταπίεσης και του ψεύδους που
κυριαρχούσε και εξακολουθεί να κυριαρχεί μέσα στην οικογένεια, αυτή αποτελούσε και εξακολουθεί να απο­ τελεί τον σημαντικότερο παράγοντα ανάπτυξης του ανθρώπου, εφ' όσον μέσα στα πλαίσια της οικογένειας ο άνθρωπος θυσιάζεται για τον άνθρωπο και ανταποδί­ δει το καλό με καλό, χωρίς να ζητά άλλη ανταμοιβή πέραν της αγάπης του συντρόφου και των παιδιών του.

Όμως μάς λένε πως από την στιγμή που θα εξαφανι­ σθούν τα προβλήματα που γεννούν τα συμφέροντα, όλοι οι άνθρωποι θα είναι αδέλφια και θα αγαπούν ο ένας τον άλλον.
Οπωσδήποτε δεν θα μισεί ο ένας τον άλλον είναι βέβαιο ότι το αίσθημα της συμπάθειας και της αλλη­ λεγγύης θα αναπτυσσόταν σε μεγάλο βαθμό και ότι το γενικό συμφέρον των ανθρώπων θα αναδεικνυόταν ως σημαντικός παράγων στον καθορισμό της συμπεριφο­ ράς κάθε ατόμου.
Αυτό, ωστόσο, δεν είναι έρωτας. Το να αγαπάς όλο τον κόσμο μοιάζει με το να μην αγαπάς κανέναν. Ενί­ οτε μπορούμε να βοηθάμε τον άλλον. Δεν μπορούμε όμως να κλαίμε για όλες τις δυστυχίες. Αυτό θα σή­ μαινε ότι θα περνούσαμε όλη την ζωή μας με δάκρυα. Πάντως, μια καρδιά που αντέχει το κλάμα της συμπό­ νιας, είναι η πιο γλυκιά παρηγοριά.
Οι στατιστικές των θανάτων και των γεννήσεων μπορεί να προσφέρουν κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία τα οποία θα μάς επέτρεπαν να γνωρίσουμε τις
κοινωνικές ανάγκες. Στην καρδιά μας όμως δεν μπορούν να πουν τίποτε. Πρακτικά, μάς είναι εντελώς αδύνατον να θρηνούμε για κάθε άνθρωπο που πεθαίνει και να χαιρόμαστε για κάθε άνθρωπο που γεννιέται.

Και αν υποτεθεί πως δεν αγαπάμε κάποιον περισσό­ τερο από τους άλλους, εάν δεν υπάρχει ένα και μόνο άτομο, για το οποίο να είμαστε περισσότερο διατεθει­ μένοι να θυσιαστούμε απ' ό,τι για τους άλλους, εάν δεν γνωρίζαμε άλλον έρωτα εκτός από αυτόν τον μέτριο, τον αφηρημένο, τον σχεδόν θεωρητικό, που μπορούμε να αισθανθούμε για τους πάντες, δεν θα ήταν η ζωή μας λιγότερο πλούσια, λιγότερο γόνιμη, λιγότερο όμορφη; Δεν θα μειώνονταν αυτές οι ωραιότερες παρορμήσεις τής ανθρώπινης φύσης; Άραγε δεν θα ήμαστε στερημέ­ νοι από τις βαθύτερες απολαύσεις μας; Δεν θα ήμαστε πιο δυστυχισμένοι;
Κατά τα άλλα, ο έρωτας είναι αυτό που είναι! Όταν μας χτυπούν τα βέλη του έρωτα, νοιώθουμε την ανάγκη της επαφής, της αποκλειστικής κατοχής της αγαπημέ­ νης ύπαρξης.
Η ζήλια, με την καλύτερη δυνατή έννοια της λέξης, φαίνεται να αποτελεί -και γενικώς αποτελεί- μια ανα­ πόφευκτη πραγματικότητα. Το γεγονός μπορεί να είναι θλιβερό, δεν μπορεί ωστόσο να αλλάξει κατά βούληση, ούτε καν κατά την βούληση εκείνου που βασανίζεται από την ζήλια.
Για μας ο έρωτας είναι ένα πάθος το οποίο από μόνο του γεννά τραγωδίες. Οπωσδήποτε, αυτές οι τραγωδίες δεν θα μεταφράζονταν πλέον σε πράξεις βίαιες και κτη­ νώδεις, αν ο άνδρας και η γυναίκα διέθεταν το αίσθημα του σεβασμού της ελευθερίας του άλλου, αν διέθεταν αρκετή εξουσία πάνω στον ίδιο τον εαυτό τους, ώστε να αντιλαμβάνονται πως ένα κακό δεν θεραπεύεται με κάποιο άλλο μεγαλύτερο, και αν η κοινή γνώμη δεν ήταν τόσο ανεκτική απέναντι στα εγκλήματα πάθους, όσο είναι σήμερα. Παρ' όλα αυτά, οι τραγωδίες δεν θα ήταν λιγότερο οδυνηρές.

Όσο οι γυναίκες και οι άνδρες διαθέτουν τα αισθή­ ματα που διαθέτουν -και μια αλλαγή στο οικονομικό και πολιτικό καθεστώς της κοινωνίας δεν μάς φαίνεται αρκετή για να τα μεταβάλει οριστικά- ο έρωτας, την ίδια στιγμή που θα προσφέρει μεγάλη χαρά, θα προξε­ νεί και μεγάλο πόνο. Με την κατάργηση όλων των αιτίων που θα μπορούσαν να καταργηθούν, ο πόνος αυτός θα μπορούσε να μειωθεί ή να απαλυνθεί, η πλήρης εξαφάνιση του'όμως είναι αδύνατη.
Αποτελεί, άραγε, αυτή η διαπίστωση λόγο για να μην δεχθεί κάποιος τις ιδέες μας και να θελήσει να πα­ ραμείνει εκουσίως στην παρούσα κατάσταση; Εν προ­ κειμένω, θα έμοιαζε με κάποιον ο οποίος, μη μπορώ­ ντας να αγοράσει πολυτελή ρούχα, θα προτιμούσε να κυκλοφορεί γυμνός, ή με κάποιον ο οποίος, μη μπορώ­ ντας να τρώει κάθε μέρα φασιανό, θα απαρνιόταν το
ψωμί, ή με έναν γιατρό ο οποίος, δεδομένων των αδυ­ ναμιών της σύγχρονης επιστήμης όσον αφορά ορισμέ­ νες ασθένειες, θα αρνιόταν να θεραπεύσει τις αρρώστιες που μπορούν να θεραπευθούν.

Ας καταργήσουμε την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο· ας. καταπολεμήσουμε την κτηνώδη παρόρ­ μηση του αρσενικού που πιστεύει πως πρέπει να κυ­ ριαρχεί πάνω στο θηλυκό· ας καταπολεμήσουμε τις θρησκευτικές, κοινωνικές και σεξουαλικές προκατα­ λήψεις· ας εξασφαλίσουμε σε όλους, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, την ευημερία και την ελευθερία· ας διαδώ­ σουμε την μόρφωση και, τότε, θα μπορέσουμε να αντι­ μετωπίσουμε την κατάσταση λογικά, εάν δεχθούμε ότι δεν θα υπάρχουν πλέον άλλα βάσανα, εκτός από εκείνα του έρωτα.
Εν πάση περιπτώσει, όσοι θα είναι άτυχοι στον έρωτα, θα μπορούν να βρουν άλλες απολαύσεις, εφ' όσον η κατάσταση δεν θα είναι όπως η σημερινή, στην οποία ο έρωτας και το αλκοόλ αποτελούν την μοναδική παρηγοριά του μεγαλύτερου μέρους της ανθρωπότητας.